Rasizm

Współczesny świat pełen jest konfliktów, nienawiści i nieporozumień. Mają one swoje podłoże zarówno w czynnikach ekonomicznych, politycznych, religijnych jak i rasowych, etnicznych czy narodowych.

Rasizm, czyli pogląd, który głosi biologicznie dziedziczoną nierówność ras, zakładający, że rasy ludzkie można hierarchizować, ma od setek lat swoich zwolenników na całym świecie. Na przestrzeni wieków cały czas dochodziło do zmian w rozumieniu tegoż pojęcia. Można by stwierdzić, że ewoluowało, starając się udowodnić swoje prawdy i znaleźć naukowe przesłanki, które potwierdzałyby słuszność nierówności rasowej. Rasizm często wyjaśnia się na podstawie determinizmu geograficznego i badaniach czaszki ludzkiej, które według pseudonaukowców mają związek z inteligencją i cechami charakteru człowieka.

Istnienie i przejawy rasizmu, podobnie jak stereotyp, czy uprzedzenie, mogą mieć wiele przyczyn. Jedną z nich jest omówiona powyżej pseudonauka, oparta na szczątkowych faktach, które nie mają bezpośredniego przełożenia w rzeczywistości. Poglądy o nierówności rasowej mogą być przekazywane w procesie socjalizacji wraz z innymi wartościami i normami. Są one wtedy często akceptowane i przyjmowane bez zastanowień, gdyż otrzymujemy je od ludzi, którzy są dla nas największymi autorytetami w procesie socjalizacji – przekazują nam je rodzice.

Najogólniej można by powiedzieć, że rasizm może przybierać trzy podstawowe formy. Pierwszą z nich jest stereotyp i uprzedzenie, czyli tzw. codzienność. Druga forma to dyskryminacja, czyli najlepszym przykładem może być polityka Apartheidu. Wreszcie ostatni rodzaj to ideologia, która jest nam wszystkim bardzo dobrze znana pod postacią faszyzmu podczas drugiej wojny światowej.

Z samym stereotypem, czyli uogólnionym sposobem postrzegania rzeczywistości, opartym na przypisywaniu wszystkim członkom danej grupy tych samych cech, bez uwzględniania faktycznie występujących różnic, nie wiążą się żadne poważne niebezpieczeństwa, ponieważ rzadko kiedy jest on bardzo mocno nacechowany emocjonalnie. Przedstawia się on jednak jakby przedsionek do poważniejszego zjawiska, jakim jest przesąd, czyli silnie emocjonalnie zabarwiony negatywny stereotyp. Właśnie emocje są źródłem wszelkiego rodzaju działań i zachowań, związanych z nierównością i niechęcią rasową. Z tego miejsca bardzo blisko do konsekwencji rasizmu, jaką jest między innymi dyskryminacja, czyli nierówne traktowanie jednostek lub grup, wynikające z ich odmienności kulturowej, rasowej, religijnej lub innej. Dyskryminacja ze względu na rasę jest obecnie bardzo poważnym problemem na świecie. W Europie Środkowo – Wschodniej jest ona szczególne widoczna. Przyczyniła się do tego zmiana systemu politycznego tego regionu, po której możemy mówić o swoistym renesansie etniczności. Dotąd uciskane i ograniczane mniejszości narodowe i etniczne zaczynają powoli domagać się swych praw i dążą do tego, by coraz częściej pojawiały się na arenie życia społecznego i politycznego krajów, w których przyszło im żyć. Nie tylko władze, ale również mieszkańcy tychże państw muszą przyzwyczajać się do tego typu sytuacji, które do tej pory raczej nie miały miejsca.